શાળાઓમાં આધાર ફરજિયાત — બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU) કરવું પડશે. જુઓ આ અંગે પૂર્ણ માર્ગદર્શિકા

શાળાઓમાં આધાર ફરજિયાત બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU) વિશે સંપૂર્ણ ગુજરાતી માર્ગદર્શિકા — શું છે, કેમ જરૂરી છે, કોણ અપડેટ કરશે, કેવી રીતે કરશો, દસ્તાવેજો, સમયરેખા, ગુપ્તતા અને FAQs.

શાળાઓમાં આધાર ફરજિયાત — બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU) વિશે સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા

સંક્ષેપ: અહીં શાળાઓમાં લાગુ પાડવાપાત્ર આધાર આધારિત બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU)ની સંપૂર્ણ જાણકારી આપે છે — કારણ, પ્રક્રિયા, જરૂરી દસ્તાવેજો, સમયરેખા, કમ્પ્લાયન્સની ચેકલિસ્ટ, ગુણગર્ભિતતા અને સામાન્ય પ્રશ્નો (FAQs). આ પોસ્ટ અપલોડ કરાયેલા અધિકૃત સર્ક્યુલર/નોટિસ પરથી તૈયલ કરવામાં આવી છે.

1. પરિચય — MBU એટલે શું અને શાળાઓમાં કેમ જરૂરી?

MBU નું અર્થ છે Mandatory Biometric Update — આધાર ડેટાબેઝમાં રહેલા બાયોમેટ્રિક ડેટાને જરૂરી અપડેટ કરવાની પ્રક્રિયા. સરકાર/શિક્ષણ વિભાગ દ્વારા જો શાળાઓમાં આ ફરજિયાત કરવામાં આવે તો તે બાળકો/શિક્ષક/કર્મચારીઓના આધાર રેકોર્ડની સિસ્ટમેટિક અપડેશનનો ભાગ હોય છે.

ટિપ: આ બ્લોગ પોસ્ટની દિશા-નિર્દેશો અને નોટિસ આધારિત ફાઇલ (નોટિસ/PDF) પરથી તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. વધુ વિગતે પોલીસી/સર્ક્યુલર માટે મૂળ ફાઇલ જુઓ.

2. આ અપડેટ કેમ જરૂરી છે? (મુખ્ય કારણ)

• વિધિવત પ્રમાણન: વિદ્યાર્થીઓ/સ્ટાફ ઓરી આયોજન માટે સાચા આધાર ડેટા જરૂરી.
• સિસ્ટમ આધારિત લાભ આપવાં: સ્કોલરશિપ, મિત્રો યોજનાઓ અને અન્ય લાભ માટે આધાર તરફથી સત્તાવાર ચેક જરૂરી હોઈ શકે છે.
• ભૂલ-ખોટ અટકાવવી: જૂની અથવા અધૂરી બાયોમેટ્રિકની જગ્યાએ અપડેટ બેંકિંગ અને સરકાર સેવા ઉપયોગ માટે જરૂરિયાત બની શકે છે.
• સુરક્ષા અને તપાસ સુવિધા: ફ્રોડ ઘટાડવા અને ઓળખ ખાતરી કરવા સહાયક.

3. કોણ જવાબદાર હશે? (શાળા, દરજોગી અધિકારી અને UIDAI)

સામાન્ય રીતે જવાબદારીમાં નીચેના ફલાંક સામેલ હોય છે:

• શાળા પ્રાથમિક જવાબદાર: નોટિસ મુજબ શાળાના પ્રશાસન/પ્રિન્સીપલ દ્વારા વિદ્યાર્થીઓનું સંકલન અને અપડેટ માટે વ્યવસ્થા.
• શિક્ષણ વિભાગ અથવા જિલ્લાકક્ષાના અધિકારી: ગાઇડલાઈન્સ, સમયરેખા અને મોનિટરિગ માટે સંભાળ રાખશે.
• UIDAI/ઓથેરાઇઝ્ડ એજન્સી: ટેક્નિકલ સપોર્ટ અને બાયોમેટ્રિક અપડેટ સંચાલિત કરશે (જેને કરવાની તકનીકી સત્તા હોય શકેછે).

4. કયા લોકો અપડેટ કરાવવા જરૂરી છે?

સાધારણ રીતે આમાં સામેલ હોવા જોઈએ:

• વિદ્યાર્થીઓ (જો નોટિસમાં જણાવ્યું હોય)
• શૈક્ષણિક અને અસંખ્ય સ્ટાફ/કર્મચારી
• શાળાના પ્રવેશકર્તા અથવા સંલગ્ન બીજા લોકો (જાણકારી મુજબ)

નોંધ: ચોક્કસ વ્યક્તિ/age-ગેટ/પાત્રતા માટે મૂળ નોટિસ અથવા સર્ક્યુલરની વિગતો જુઓ.

5. જરૂરી દસ્તાવેજોની તપાસ (ચેકલિસ્ટ)

સાધારણ રીતે અપડેટ માટે નીચેના દસ્તાવેજ અને તૈયારીઓ જરૂરી રહે છે:

આઇટમ	વિગત
આધાર કાર્ડ	મૂલ પ્રિન્ટેડ/ડિજિટલકાર્ડ અથવા આધાર નંબર (UID)
શાળાનું ઓળખ પત્ર	સ્કૂલ ID/પ્રમાણપત્ર જે વિદ્યાર્થી/સ્ટાફનું છે
ફોટોગ્રાફ	જો જરૂરી હોય તો તાજેતરની પાસપોર્ટ સાઇઝ ફોટો
મայր/પિતા/ગાર્ડિયનની સૂચના	અનિશ્ચિત વયવર્ગ માટે સંમતિ પત્ર
ઓથેરાઇઝ્ડ ફોર્મ	MBU માટે તૈયાર કરાયેલ ફોર્મ અથવા નોટિસ પર આપેલ ફોર્મ

6. સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ પ્રક્રિયા — સ્કૂલ તે અપડેટ કરાવશે

1. નોટિસ જારી: શિક્ષણ વિભાગ/જિલ્લા અધિકારી સર્ક્યુલર દ્વારા શાળાઓને નોટિસ મળશે — સમયરેખા અને જવાબદારી સ્પષ્ટ હોય છે.
2. ટીમ નિમણૂક: શાળા એ એક APC (આપોઆપ-પ્રશાસકીય) ટીમ અથવા કો-ઓર્ડિનેટર નિમણૂક કરશે.
3. જાહેર નોંધ/શાળા મીટિંગ: માતા-પિતા અને સ્ટાફને જાણ કરવામાં આવશે (દિવસ/જમીન/આવશ્યક દસ્તાવેજો).
4. ઓથેરાઇઝ્ડ એપોઈન્ટમેન્ટ: UIDAI/એજન્સી દ્વારા ટેક્નિકલ ટીમ/મોબાઇલ યુનિટ મોકલાશે અથવા શાળાએ તેઓને મુલાકાતે બોલાવશે.
5. બાયોમેટ્રિક સ્કેનિંગ અને અપડેટ: ભરીને આધાર નંબર અને વ્યક્તિની ઓળખ સુનિશ્ચિત કરીને ફિંગરપ્રિન્ટ/આઇરિસ/ફેસ બાદ અપડેટ પ્રક્રિયા પૂર્ણ થાય છે.
6. વેરિફિકેશન અને કન્ફર્મેશન: પ્રોસેસ પછી રસીદ/સર્ટિફિકેટ અપલબધ કરાવવું; ગેરસમજ હજી હોય તો રી-સ્કેનિંગનો ઉપાય.
7. મોનિટરિંગ અને રેકોર્ડ રાખવુ: સ્કૂલ તેના રેકોર્ડમાં તારીખ અને રસીદનો રેકોર્ડ રાખશે.

7. સામાન્ય પ્રોબ્લેમ અને ટ્રબલશૂટિંગ

• બાયોમેટ્રિક ઓળખ ન મળે: બાદમાં રી-ટ્રાય, અલ્ટરનેટ ઇડન્ટિટી વ્યૂહ, અથવા આયુધ/અલ્ટરનેટ દસ્તાવેજ સાથે ઉકેલ.
• ડેટા મismatch: આધાર નંબર/નામ/જન્મતારીખ આપેલ છેતે મેળ ખાતું ન હોય તો આધાર કોર્પોરેશનની વેરિફિકેશન માટે આગળ વધવું.
• મોબાઇલ યુનિટ વિલંબ: શાળા ફરી શેડ્યૂલ માગી શકે તેમ છે — અધિકારીઓ સાથે સંકલન જરૂરી.
• પ્રાઇવસી બચાવવી: બાયોમેટ્રિક ડેટા સુરક્ષિત ચેનલોમાંથી જ મોકલવામાં આવવી જોઈએ; શાળાએ પ્રાઈવસી નીતિ અને સીધા ડેટા હેન્ડલિંગ પ્રોટોકોલ જાળવવા જોઈએ.

8. ગોપનીયતા અને કાનૂની પાસાં

બાયોમેટ્રિક ડેટા ખૂબ સંવેદનશીલ માનવામાં આવે છે. શાળાઓએ નીચેની બાબતોનો ખાસ ધ્યાન રાખવો જોઈએ:

• ડેટા ટ્રાન્સમિશન માટે સિક્યોર પ્રોટોકોલ જરૂરી (HTTPS/ફાયરવાલ/એનક્રિપ્શન).
• સ્ટેટ/કેન્દ્ર ગાઈડલાઈન્સ અને UIDAIની પોલિસી પાલન કરવી.
• માતાપિતા/ગાર્ડિયન પાસેથી જરૂરિયાત મુજબ લેખિત સંમતિ લેવી (વિશેષ કરીને નાની ઉંમરના બાળકો માટે).
• ડેટા સ્ટોરેજ અને રિટેંશન પિરિયડ વિશે સ્પષ્ટ ગાઇડલાઈન રાખવી — ક્યારે અને કેવી રીતે ડિલીટ કરાશે તે નિર્ધારિત કરતાં રહો.

9. સમયરેખા અને મહત્વપૂર્ણ તારીખો

મૂળ નોટિસમાં વ્યાપક રીતે સમયરેખા આપેલી હોય છે — શાળા એ સમયરેખા મુજબ ધોરણસર અપડેટ પૂર્ણ કરવું જરૂરી છે. સ્થાનીય શિક્ષણ અધિકારી પાસેથી અપડેટ કરાયેલ સમય અને ડેડલાઇન તપાસો.

10. શાળા માટે ચેકલિસ્ટ

1. અધિકારી સુચના/નોટિસનું પ્રિન્ટ આઉટ રાખો.
2. ટીમ નિમણૂક અને જવાબદારી નિર્દેશ કરો.
3. માતાપિતા ને નોટિસ મોકલો અને જરૂરી દસ્તાવેજોની લિસ્ટ આપો.
4. UIDAI/ઓથેરાઇઝ્ડ એપોઇન્ટમેન્ટ બુક કરો.
5. બાયોમેટ્રિક વિભાગથી રસીદ અને ગુણવત્તા ચેક કરો.
6. અપડેટ થયેલા રેકોર્ડનું locaલ-કોપી અને ડિજિટલ રેકોર્ડ સ્ટોર કરો.

11. નમૂનાના ફોર્મ અને નોટિસ ટેમ્પ્લેટ

અહીં એક સરલ નમૂના શાળા દ્વારા માતા-પિતાને મોકલવા માટે:

વિષય: આધાર બાયોમેટ્રિક (MBU) અપડેટ અંગે સૂચના
પ્રિય માતાપિતા/ગાર્ડિયન,
આપને જણાવવાનું કે અમારી શાળામાં તા. __________ પર UIDAI દ્વારા બાયોમેટ્રિક અપડેટ કેમ્પ મૂકવામાં આવશે. કૃપા કરીને નીચેના દસ્તાવેજો સાથે બાળકોને મોકલશો: (1) આધાર કાર્ડ અથવા આધાર નંબર, (2) શાળા ID/રણીત દાખલો, (3) સંમતિ ફોર્મ (જરૂરી હોય તો).
શુભેચ્છાઓ,
શાળા પ્રભારી / પ્રિન્સિપલ

12. વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQs)

Q1: શું દરેક વિદ્યાર્થીનું બાયોમેટ્રિક અપડેટ ફરજિયાત છે?

A: જો જિલ્લા/રાજ્ય શકલ્યો દ્વારા નોટિસ એમ કહે છે તો ફરજિયાત રહેશે — શાળાએ આપવામાં આવેલ સર્ક્યુલરના નિયમો અનુસરો.

Q2: શિક્ષકોએ પોતાનું આધાર અપડેટ કરવું પડે છે?

A: બેહતેરીને શાળા સ્ટાફને અપડેટ કરવું જણાવવામાં આવી શકે છે — એ શાળા દ્વારા નિર્દેશિત રહેશે.

Q3: જો બાયોમેટ્રિક નંબર મેળ ખાતો ન હોઈ તો?

A: સ્ટેન્ડર્ડ ટ્રબલશૂટિંગ પર ઍપ્લાય કરો: રીષાન, ઓફિસર સાથે વાત કરી રી-સ્કેન કરાવવો અથવા UIDAI મદદલાઇનનો ઉપયોગ.

Q4: ગોપનીયતા અંગે શું પગલાં લેવામાં આવ્યા છે?

A: ડેટા ટ્રાન્સમિશન માટે એનક્રિપ્શન અને સિક્યોર ચેનલનો ઉપયોગ જરૂરી છે; શાળા તે નિયમોનું પાલન તેની રેકોર્ડ રાખવી જરૂરી છે.

13. સંભવિત જોખમ અને સલાહ

• કોઈપણ બાયોમેટ્રિક ડેટાને ખાનગી-અધોગત રીતે જ હેન્ડલ કરો — તાત્કાલિક રીક્વેસ્ટ અને મંજૂરી વગર ડેટા શેર ન કરો.
• માતા-પિતાને સંપૂર્ણ માહિતી આપો — ક્યારે, ક્યાં અને કેમ અપડેટ થાય છે તે સ્પષ્ટ રીતે લખેલું નોટિસ આપવી.
• ટીમને પ્રાઇવસી અને સાયબરસિક્યુરિટી અંગે સંક્ષિપ્ત તાલીમ આપવી.

14. સંપર્ક અને વધુ મદદ

વધુ વિગતે માહિતી માટે શાળા બાદ જિલ્લા શિક્ષણ વિભાગ અથવા લેટરમાં આપેલ સંપર્ક નંબર/ઇમેઈલનો ઉપયોગ કરો. મૂળ નોટિસ/PDF માં અધિકારીક સંપર્ક માહિતી દર્શાવેલી હોય તે તપાસો.

સ્કૂલ કે જિલ્લા અધિકારી દ્વારા આપેલ કન્ટેક્ટ નમ્બર: (સ્ટેટેડ નોટિસ જુઓ)

મહત્વની લિંક્સ (Important Links)

માહિતીનો પ્રકાર	લિંક
શાળાઓમા આધાર ફરજિયાત બાયોમેટ્રિક અપડેટ MBU કરવા બાબત... પરિપત્ર જુઓ	અહીં ક્લિક કરો
WhatsApp Channel	અહીં ક્લિક કરો
Telegram Channel	અહીં ક્લિક કરો
Facebook Page	અહીં ક્લિક કરો

MBU Adhar Update

શાળાઓમાં આધાર ફરજિયાત બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU) કરવા બાબત

પત્ર નં.: DPE/0036/09/2025
તારીખ: 08-09-2025
મોકલનાર: પ્રાથમિક શિક્ષણ નિર્દેશક, ગુજરાત રાજ્ય
મોકલેલ: જિલ્લા પ્રાથમિક શિક્ષણ અધિકારીશ્રીઓ, તાલુકા પ્રાથમિક શિક્ષણ અધિકારીશ્રીઓ

વિષય:

પ્રાથમિક શાળાઓમાં ફરજિયાત આધાર બાયોમેટ્રિક અપડેટ (MBU) કરવા બાબત — આધાર સીડિંગ, આધાર વેરિફિકેશન તેમજ MBU પૂર્ણ કરવા બાબત.

મુખ્ય સૂચનાઓ:

1. લક્ષ્ય ગ્રુપ: તમામ પ્રાથમિક શાળાઓના વિદ્યાર્થીઓનું આધાર કાર્ડ ફરજિયાત MBU થવું પડશે.
   • જેઓએ 5 થી 15 વર્ષ સુધીના વિદ્યાર્થીઓનો આધાર પહેલેથી લીધેલો છે પરંતુ બાયોમેટ્રિક અપડેટ નથી કરાવ્યો, તેઓ માટે MBU ફરજિયાત છે.
   • MBU ન કરાવનાર વિદ્યાર્થીઓના આધાર વિગતો અક્રિય રહેશે.
2. IEC પ્રવૃત્તિ: વિદ્યાર્થીઓ અને માતા-પિતાને આધાર MBU અંગે સમજ આપવા માટે IEC પ્રવૃત્તિ હાથ ધરવી, જેથી વધુમાં વધુ વિદ્યાર્થીઓ સમયસર આધાર અપડેટ કરાવી શકે.
3. MBU માટે જરૂરી વય:
   • 5 વર્ષની ઉંમરે આધાર MBU ફરજિયાત છે.
   • 15 વર્ષની ઉંમરે ફરીથી આધાર MBU ફરજિયાત છે.
   • બાળકોના 5 વર્ષ અને 15 વર્ષ પૂરા થતાં જ 6 મહિનાની અંદર MBU કરાવવું પડશે.
4. UDISE કોડ આધારિત MBU: દરેક શાળાએ પોતાના તમામ વિદ્યાર્થીઓના આધાર નંબર UDISE માં નોંધાવવા રહેશે.
   • વિદ્યાર્થીએ આધાર અપડેટ કરાવી દીધા બાદ UIDAI દ્વારા SMS/મેસેજ મળશે.
   • શાળા દ્વારા તેનું વેરીફિકેશન કરી એન્ટ્રી કરવાની રહેશે.
5. UDISE MBU પ્રક્રિયા:
   1. https://udiseplus.gov.in સાઇટ ખોલવી.
   2. લોગિન કરવા માટે આપેલ GO કોડથી પ્રવેશ કરવો.
   3. Students Module માંથી Login કરવું.
   4. Aadhaar Capture Status ક્લિક કરીને વિદ્યાર્થીઓની MBU સ્થિતિ તપાસવી.
   5. List of All Students → Active Students પર જઈને વિદ્યાર્થીઓની વિગત ચકાસવી.
   6. Re-validate for MBU ક્લિક કરીને દરેક વિદ્યાર્થીનું ડેટા વેરીફાઇ કરવું.
   7. Download Excel દ્વારા રિપોર્ટ મેળવી શકાશે.

અધિકારીઓ માટે ખાસ સૂચનાઓ:

• દરેક જિલ્લાનાં પ્રાથમિક શિક્ષણ અધિકારીએ સમયસર માર્ગદર્શન આપવું.
• દરેક શિક્ષક/શાળા વડાએ પોતાના વિદ્યાર્થીઓના આધાર અપડેટ કરાવવા માટે માતા-પિતાને જાણ કરવી.
• તમામ વિદ્યાર્થીઓના આધાર MBU પૂર્ણ થાય તે માટે નિયત સમયમર્યાદા અંદર પગલાં ભરવા.

ટાઈમ લાઈન:

• વિદ્યાર્થીઓએ 30-09-2025 સુધીમાં ફરજિયાત MBU પૂર્ણ કરાવવું.
• 01-10-2025 પછીના અહેવાલમાં માત્ર MBU કરાવેલા વિદ્યાર્થીઓનું જ નામ દર્શાવવું.

દસ્તાવેજ ક્રમાંક: DPE/ADR/e-file/105/2025/4506/Aadhaar
મંજૂરી આપનાર: Director of Primary Education, DPE

નોંધ: આ સુચનાઓનો કડક પાલન કરવાનું રહેશે. UIDAI દ્વારા ફરજિયાત કરેલા નિયમોનો ભંગ કરવામાં આવશે તો તેની જવાબદારી સંબંધિત શાળા અધિકારીની રહેશે.